حلال 402 چیست و چه کاربردی دارد؟
حلال 402 چیست؟
حلال ویژه یا حلال 402 یک حلال نفتی سنگین(وایت اسپریت) است که بیشتر در صنایع رنگ، رزین، تینر و چسب استفاده میشود. این حلال قدرت حلکنندگی خوبی دارد، سرعت تبخیرش متوسط رو به پایین است و به خاطر بوی کمتر نسبت به بعضی حلالهای مشابه، کار با آن راحتتر است؛ به همین دلیل در فرمولاسیونهای صنعتی کاربرد زیادی دارد.
انواع و خواص فیزیکی شیمیایی
حلال ۴۰۲ بسته به روش گوگرد زدایی (حذف سولفور) به سه نوع مختلف تقسیم میشود و هرکدام از این انواع، خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند؛ از جمله تفاوت در نقطه جوش، نقطه اشتعال و جرم مولکولی. هرچه میزان حذف سولفور دقیقتر انجام شده باشد، حلال شفافتر، بوی آن ملایمتر و پایداریاش در فرمولاسیون بهتر خواهد بود.
گروه اول (Stoddard Solvent)
این نوع از حلال ۴۰۲ با روش سولفور زدایی تولید میشود و میزان ترکیبات گوگردی در آن به حداقل میرسد. کاربرد اصلی آن در صنعت چاپ و تینرسازی است، چون بوی ملایمتری دارد، پایداری شیمیایی خوبی نشان میدهد و باعث یکنواختی بهتر مرکب و تینر در حین مصرف میشود. نقطه اشتعال مناسب و تبخیر کنترلشده از ویژگیهای مهم این گروه است.
گروه دوم (Solvent Extracted 402)
این گروه با روش استخراج حلال تولید میشود و نسبت به گروه اول فرآیند سادهتری دارد. از این نوع بیشتر در چاپ پارچه و تولید واکسهای خانگی استفاده میشود، زیرا قدرت حلکنندگی مناسبی دارد و از نظر اقتصادی مقرون بصرفه تر است. بوی آن کمی قویتر از گروه اول است و پایداری آن در کاربردهای عمومی قابل قبول میباشد.
گروه سوم (Hydrogenated 402)
این نوع حلال ۴۰۲ با روش هیدروژناسیون تولید میشود که باعث کاهش ترکیبات آروماتیک و بهبود خلوص آن میگردد. کاربرد اصلی آن در اسپریهای تمیزکننده و محصولات مصرفی است، چون شفافیت بالایی دارد، بوی آن بسیار کم است و ایمنی بیشتری در محیطهای بسته فراهم میکند. پایداری بالا، سازگاری بهتر با مواد حساس و تبخیر یکنواخت از ویژگیهای مهم این گروه محسوب میشود.
| دسته | دسته 1 | دسته 2 | دسته 3 |
| روش حذف سولفور |
Hydrodesulphurized 402 |
Solvent-refined 402 | Hydrotreated 402 |
| جرم مولکولی تقریبی |
140 gr/mol |
150 gr/mol |
160 gr/mol |
| نقطه جوش |
130-144◦C |
145-174◦C |
175-200◦C |
| نقطه اشتعال |
21-30◦C |
31-54◦C |
55◦C< |
| چگالی تقریبی در 15C |
0.765 |
0.780 | 0.795 |
| ویسکوزیته در 25C |
0.74-1.65 | 0.74-1.65 | 0.74-1.65 |
| چگالی بخار | 4.5-5 | 4.5-5 | 4.5-5 |
روش تولید حلال 402
حلال ۴۰۲ از برشهای میانتقطیری نفت خام و در اصل از نفت سفید به دست میآید؛ نفت سفیدی که در بازه دمایی حدود ۱۴۰ تا ۲۷۵ درجه سانتیگراد تقطیر میشود. در ادامه، با انجام فرآیندهایی مانند تقطیر، کراکینگ و عملیات تصفیهای نظیر سولفورزدایی یا هیدروژناسیون، ترکیبات نامطلوب کاهش پیدا میکنند و میزان آروماتیک کنترل میشود. نتیجه این مراحل، تولید حلال ۴۰۲ با شفافیت بالا، قدرت حلکنندگی مناسب و خواص فیزیکی پایدار است که کیفیت نهایی آن مستقیماً به نوع فرآیند تصفیه بستگی دارد.
کاربرد حلال 402
تا اینجا کم و بیش با کاربردهای حلال 402 آشنا شدیم، در ادامه مهمترین کاربردهای حلال ۴۰۲ را برای شما لیست کردیم.
- صنعت رنگ و پوشش: بهعنوان حلال در فرمولاسیون رنگها برای بهبود پخش رزین و کنترل سرعت تبخیر استفاده میشود.
- تولید تینر: در ساخت انواع تینر بهکار میرود و باعث تنظیم ویسکوزیته و یکنواختی بهتر رنگ هنگام اجرا میشود.
- صنعت چاپ: در مرکبهای چاپی نقش حلال دارد و به پخش یکنواخت رنگ و کیفیت بهتر چاپ کمک میکند.
- چاپ پارچه: برای حل کردن رنگها و مواد افزودنی استفاده میشود و باعث ثبات و یکنواختی طرح روی پارچه میگردد.
- تولید چسب و رزین: در فرمولاسیون چسبها برای بهبود حلشوندگی مواد و افزایش کارایی محصول نهایی کاربرد دارد.
- واکسها و پولیشهای خانگی و صنعتی: بهعنوان حامل و حلال مواد فعال استفاده میشود و به پخش یکنواخت و عملکرد بهتر واکس کمک میکند.
- اسپریهای تمیزکننده: در برخی اسپریهای پاککننده برای حل چربیها و آلودگیهای صنعتی و خانگی به کار میرود.
خطرات و عوارض حلال 402
حلال ۴۰۲ یک ماده شیمیایی قابل اشتعال و با بخارات آتشزا است و تماس طولانی با آن میتواند باعث تحریک پوست، چشم و دستگاه تنفسی شود. استنشاق مداوم بخارات آن ممکن است سردرد، سرگیجه، تهوع یا مشکلات تنفسی ایجاد کند و تماس طولانی با پوست ممکن است باعث خشکی یا تحریک پوستی شود. مصرف یا بلع آن میتواند آسیب جدی به دستگاه گوارش و کلیهها وارد کند. بنابراین، استفاده از این حلال باید با رعایت نکات ایمنی انجام شود.
شرایط ایمنی و نگهداری (msds)
حلال ۴۰۲ باید در محیطهای خنک، خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود و از منابع حرارت، جرقه و شعله دور نگه داشته شود. ظروف حاوی این ماده باید بهطور محکم بسته شوند و در محیطهایی با تابش مستقیم آفتاب یا حرارت زیاد قرار نگیرند. استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند دستکش، عینک ایمنی و ماسک تنفسی هنگام کار با این حلال ضروری است. همچنین، در صورت نشت یا ریختن، باید فوراً با مواد جاذب مناسب جمعآوری شود و از ورود آن به آب یا فاضلاب جلوگیری شود.
انواع حلال های نفتی
در ادامه این مطلب قصد دارم به معرفی برخی از مهمترین حلال های نفتی بپردازم.
- حلال 401
- حلال 402
- حلال 403
- حلال 405
- حلال 410
- حلال 420
خب نوبتی هم باشه نوبت بررسی و مقایسه این حلال های نفتی هست.
| حلال | روش تولید | میزان آروماتیک | نقطه جوش (°C) | سرعت تبخیر | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|---|---|
| 401 | سولفورزدایی سبک | 15–20٪ | 140–200 | متوسط | تینرهای سبک، رنگهای فوری، اسپریها |
| 402 | سولفورزدایی / هیدروژناسیون | 5–15٪ | 140–215 | متوسط | رنگ، رزین، تینر، چاپ، چسب، اسپریها |
| 403 | سولفورزدایی | 10–18٪ | 150–220 | کندتر از 402 | رنگهای روغنی، رزینها، تینرهای سنگین |
| 405 | استخراج حلال | 12–20٪ | 145–210 | متوسط | چاپ پارچه، واکس، رنگهای صنعتی |
| 410 | هیدروژناسیون سبک | 3–7٪ | 130–180 | سریع | رنگ فوری، اسپریها، پاککنندهها |
| 420 | سولفورزدایی / کراکینگ | 5–10٪ | 160–230 | کند | رنگهای سنگین، رزینهای خاص، تینرهای صنعتی |
تفاوت حلال 402 با حلال 403 در چیست؟
حلال 402 و 403 از نظر ماهیت کلی شبیه هم هستند، اما تفاوت اصلی آنها در نقطه جوش و سرعت تبخیر است. حلال 402 نقطه جوش پایینتری دارد و در نتیجه سریعتر تبخیر میشود؛ به همین دلیل برای کارهایی که خشک شدن سریع اهمیت دارد، مثل رقیقسازی رنگهای فوری یا شستوشوی قطعات سبک، گزینه مناسبتری است.
در مقابل، حلال 403 نقطه جوش بالاتری دارد و کندتر تبخیر میشود، اما قدرت حلالیت بیشتری ایجاد میکند و زمان بهتری برای پخش یکنواخت رنگ یا پوشش روی سطح میدهد. به همین دلیل در رنگها، رزینها و چسبهایی که نباید خیلی سریع ببندند، استفاده از حلال 403 منطقیتر است.
| ویژگی | حلال 402 | حلال 403 |
|---|---|---|
| نقطه جوش | پایینتر | بالاتر |
| سرعت تبخیر | سریعتر | کندتر |
| قدرت حلالیت | متوسط | بیشتر |
| باقیمانده روی سطح | کمتر | بیشتر |
تفاوت حلال 402 با حلال 410 در چیست؟
در واقع اختلاف اصلی آنها در دامنه برش نفتی، نقطه جوش و سرعت تبخیر است. حلال 402 سبکتر است، سریعتر تبخیر میشود و برای کارهایی که خشک شدن سریع اهمیت دارد (مثل رقیقسازی رنگهای فوری و شستوشوی قطعات سبک) استفاده میشود.
در مقابل، حلال 410 سنگین تر است، نقطه جوش بالاتری دارد و کندتر تبخیر میشود و قدرت حلالیت ملایمتر اما پایدارتری ایجاد میکند. به همین دلیل بیشتر در رنگها و پوششهای صنعتی سنگین، چسبها، رزینها و مواردی که نیاز به زمان باز بیشتر و تبخیر کنترلشده دارند، به کار میرود.
| ویژگی | حلال 402 | حلال 410 |
|---|---|---|
| برش نفتی | سبکتر | سنگینتر |
| نقطه جوش | پایینتر | بالاتر |
| سرعت تبخیر | سریع | کند |
| قدرت حلالیت | متوسط | ملایم ولی پایدار |
| کنترل زمان خشک شدن | کم | زیاد |
خرید حلال 402
خرید حلال 402 برای بسیاری از صنایع مثل رنگسازی، شستوشوی قطعات و فرآیندهای صنعتی، یک انتخاب کاملاً حساس و مهم است. کیفیت این حلال مستقیماً روی نتیجه نهایی کار تأثیر میگذارد؛ به همین دلیل هنگام خرید حلال 402 فقط نباید به قیمت توجه کرد، بلکه خلوص، یکنواختی و ثبات محصول هم اهمیت بالایی دارند. استفاده از حلال بیکیفیت میتواند باعث تبخیر نامناسب، افت کیفیت رنگ یا حتی آسیب به سطح کار شود.
از طرف دیگر، انتخاب فروشنده معتبر نقش کلیدی در یک خرید مطمئن دارد. فروشنده درست، حلال 402 را با مشخصات فنی شفاف، بستهبندی استاندارد و قیمت منصفانه عرضه میکند و خیال شما را از بابت اصالت و کیفیت کالا راحت میسازد. اگر بخواهیم واقعبینانه نگاه کنیم، خرید حلال 402 از یک تأمینکننده قابل اعتماد، در بلندمدت هم از نظر هزینه و هم از نظر کیفیت، بهصرفهتر از خرید ارزان اما پرریسک خواهد بود.
سوالات متداول(FAQ)
چگونه حلال ۴۰۲ با کیفیت را تشخیص دهیم؟
