ایزوپروپیل الکل چیست و از کجا باید آن را تهیه کنیم؟
ایزوپروپیل الکل، که با نام ایزوپروپانول نیز شناخته می‌شود، یکی از پرکاربردترین حلال‌های شیمیایی در صنایع مختلف است. این ماده شفاف، بی‌رنگ و با بویی تند، به دلیل ویژگی‌های خاص خود مانند تبخیر سریع، قابلیت حل‌کنندگی بالا و خواص ضدعفونی‌کننده، به یکی از اجزای مهم در تولید محصولات متنوع تبدیل شده است.
این ترکیب شیمیایی در صنایع متعددی مانند داروسازی، تولید لوازم آرایشی و بهداشتی، صنایع رنگ و رزین، و حتی در خانه‌ها به عنوان پاک‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجا که ایزوپروپیل الکل در درصدهای خلوص متفاوت در دسترس است، کاربردهای گسترده‌ای از ضدعفونی سطوح و تجهیزات گرفته تا تولید مواد شیمیایی پیشرفته را پوشش می‌دهد.
در این مطلب از شیمی داکس، به طور کامل به بررسی ویژگی‌ها، خواص و کاربردهای ایزوپروپیل الکل خواهیم پرداخت. همچنین عواملی که بر قیمت و فروش این ماده تاثیرگذار هستند، از جمله درصد خلوص، حجم محصول و نرخ ارز، تحلیل خواهد شد. اگر قصد خرید ایزوپروپیل الکل دارید، در انتهای مقاله می‌توانید از لیست فروشندگان معتبر و بهروز برای آگاهی از قیمت‌ها و تهیه این ماده استفاده نمایید. ما به شما کمک خواهیم کرد تا خریدی مطمئن و مطابق با نیاز خود داشته باشید.
ایزوپروپیل الکل چیست؟
ایزوپروپیل الکل(Isopropyl Alcohol) یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان حلال، ضدعفونی‌کننده و تمیزکننده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده که با فرمول شیمیایی C3H8O شناخته می‌شود، خاصیت تبخیر سریع و قابلیت حل‌کنندگی بالایی دارد، به همین دلیل در تولید محصولات بهداشتی، آرایشی، دارویی و حتی در پاکسازی سطوح و تجهیزات الکترونیکی کاربرد گسترده‌ای دارد. ایزوپروپیل الکل علاوه بر ویژگی‌های ضدعفونی‌کننده، به عنوان حلال در ترکیب با دیگر مواد شیمیایی نیز استفاده می‌شود.
خواص فیزیکی وشیمیایی ایزوپروپیل الکل |
|
|
نام ماده شیمیایی |
ایزوپروپیل الکل |
| نام های دیگر |
الکل ایزوپروپیل ایزوپروپانول پروپانول |
|
نام لاتین |
Isopropyl Alcohol |
| فرمول شیمیایی |
C3H8O |
|
نقطه ذوب |
-89.5 °C |
| نقطه جوش |
82.6 °C |
|
چگالی |
چگالی ایزوپروپیل الکل حدود 0.786 g/cm³ در دمای 20 °C است. |
انواع ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل در دو نوع به بازار عرضه می‌شود.
- نوع پزشکی
- نوع صنعتی
بهترین برندهای ایزوپروپیل الکل
- Dow Inc.
- INEOS
- lg
- Kumho
کاربردهای ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل دارای کاربردهای گسترده‌ای است که کاربردهای آن را می‌توان به دو دسته خانگی و صنعتی تقسیم کرد، که در ادامه این مطلب به بررسی انواع کاربردهای این الکل ایزوپروپیلی خواهیم پرداخت.
کاربردهای صنعتی ایزوپروپیل الکل
همان طور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم، ایزوپروپیل الکل به دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی منحصر به فردی که دارد، در صنایع مختلفی استفاده می‌شود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این ماده عبارتند از:
حلال
ایزوپروپیل الکل عمدتا به عنوان یک حلال شیمیایی در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده توانایی حل کردن طیف وسیعی از مواد آلی را دارد، به‌ویژه روغن‌ها، گریس‌ها و رزین‌ها. به دلیل خاصیت تبخیر سریع و غیرچسبندگی، از ایزوپروپیل الکل در تولید محصولات شیمیایی، رنگ‌ها، جوهرها و پاک‌کننده‌ها استفاده می‌شود. همچنین در صنعت چاپ برای رقیق کردن جوهرها و در صنعت خودروسازی برای تمیز کردن قطعات حساس به کار می‌رود. ایزوپروپیل الکل به عنوان یک حلال مؤثر در فرآیندهای صنعتی، کارایی و سرعت تولید را افزایش می‌دهد.
ضدعفونی کننده
ایزوپروپیل الکل به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی بالا، در محیط‌های مختلف برای ضدعفونی کردن سطوح و ابزارها استفاده می‌شود. این ماده قادر است باکتری‌ها و ویروس‌های موجود روی سطوح را از بین ببرد و از انتقال بیماری‌ها جلوگیری کند. به همین دلیل، ایزوپروپیل الکل در بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، خانه‌ها و مکان‌های عمومی به طور گسترده‌ای به عنوان یک ماده مؤثر در پیشگیری از عفونت‌ها و حفظ بهداشت استفاده می‌شود. همچنین این ماده در تولید دستمال‌های ضدعفونی‌کننده و ژل‌های ضدعفونی‌کننده دست نیز کاربرد دارد.
تولید لوازم آرایشی و بهداشتی
ایزوپروپیل الکل در صنایع آرایشی و بهداشتی به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی و تبخیر سریع، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده در تولید محصولات مختلفی مانند لاک پاک‌کن‌ها، کرم‌های ضدعفونی‌کننده، اسپری‌های مو و عطرها به کار می‌رود. همچنین، به عنوان حلال در بسیاری از فرمولاسیون‌های آرایشی، ایزوپروپیل الکل به حل کردن ترکیبات مختلف و ایجاد بافت‌های یکنواخت کمک می‌کند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که ایزوپروپیل الکل یکی از مواد اصلی در صنعت آرایشی و بهداشتی باشد.
داروسازی
ایزوپروپیل الکل در صنعت داروسازی به عنوان یک حلال مؤثر در فرآیند تولید داروها استفاده می‌شود. این ماده به حل کردن ترکیبات فعال دارویی کمک کرده و در بسیاری از داروهای مایع و محلول‌ها کاربرد دارد. علاوه بر این، ایزوپروپیل الکل به عنوان یک ضدعفونی‌کننده قدرتمند در ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و دارویی، از جمله سرنگ‌ها، آمپول‌ها و ابزارهای جراحی، به کار می‌رود. خاصیت ضدباکتریایی و تبخیر سریع این ماده باعث می‌شود که برای حفظ استانداردهای بهداشتی و جلوگیری از آلودگی در محیط‌های داروسازی و بیمارستان‌ها بسیار مناسب باشد.
خودروسازی
ایزوپروپیل الکل در صنعت خودروسازی کاربردهای مهمی دارد. این ماده به دلیل تبخیر سریع و غیرچسبندگی، برای تمیز کردن قطعات دقیق و حساس ماشین‌ها، مانند سیستم‌های الکترونیکی و حسگرها، استفاده می‌شود. ایزوپروپیل الکل می‌تواند روغن‌ها، گریس‌ها و دیگر آلاینده‌ها را از روی این قطعات بردارد، بدون اینکه به مواد یا ساختار آنها آسیب بزند. علاوه بر این، این ماده در سیستم‌های خنک‌کننده خودروها برای جلوگیری از یخ‌زدگی و حفظ عملکرد صحیح این سیستم‌ها در دماهای پایین کاربرد دارد.
سایر کاربردهای ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل (IPA) در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد. این ماده عمدتاً به عنوان حلال در فرمول‌بندی علف‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها، جوهرها، پوشش‌های سطحی و رزین‌ها استفاده می‌شود. همچنین در صنایع الکترونیک برای تمیز کردن تخته مدار و نیمه‌رساناها، از بین بردن چسب‌ها و شار لحیم، و در صنعت چاپ به عنوان پاک‌کننده تجهیزات کاربرد دارد. در صنایع داروسازی و مراقبت‌های شخصی، ایزوپروپیل الکل برای تولید محصولات بهداشتی، ضدعفونی‌کننده‌ها، لوسیون‌ها، محصولات مراقبت از مو و پوست، و اسکراب‌های جراحی به کار می‌رود. تقاضا برای این ماده در صنایع مختلف، به‌ویژه پس از شیوع ویروس کرونا، به طور چشمگیری افزایش یافته است.
کاربردهای خانگی ایزوپروپیل الکل
IPA یک ماده شیمیایی معمول در خانه‌ها است که کاربردهای زیادی در مراقبت‌های شخصی و نظافت منزل دارد. با این حال، استفاده نادرست از این الکل می‌تواند عوارض جدی مانند سوزش پوست و مسمومیت ایجاد کند. مهم ترین کاربردهای رایج ایزوپروپانول عبارت است از:
- ضدعفونی کردن نیش کنه: پس از برداشتن کنه از پوست، می‌توان از ایزوپروپیل الکل برای ضدعفونی کردن محل استفاده کرد.
- مراقبت از گوش‌های سوراخ شده: برای تمیز کردن اطراف سوراخ‌های جدید گوش، می‌توان از الکل ایزوپروپیل استفاده کرد، البته برخی متخصصان این روش را توصیه نمی‌کنند.
- کاهش بوی بدن: مالیدن ایزوپروپیل الکل به زیر بغل می‌تواند به از بین بردن باکتری‌های ایجاد کننده بوی بدن کمک کند.
- خوشبو کردن کفش‌ها: اسپری کردن IPA بر روی کفی کفش‌ها می‌تواند به از بین بردن بوی نامطبوع کمک کند.
- تهیه خوشبوکننده خانگی: با ترکیب ایزوپروپیل الکل و روغن‌های ضروری می‌توان خوشبوکننده‌های خانگی تولید کرد.
- ایجاد بسته‌های یخ خانگی: با مخلوط کردن آب و ایزوپروپیل الکل می‌توان بسته‌های یخ قابل استفاده مجدد ساخت.
- تمیز و ضدعفونی سطوح سخت: این الکل به تمیز کردن و ضدعفونی سطوح مختلف کمک می‌کند.
- ضدعفونی اسفنج‌ها و دستمال‌ها: الکل ایزوپروپیل می‌تواند اسفنج‌ها و دستمال‌های آشپزخانه یا حمام را ضدعفونی کند.
- نظافت وسایل الکترونیکی: به دلیل تبخیر سریع، می‌توان از IPA برای تمیز کردن دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن همراه و لپ‌تاپ استفاده کرد.
- تمیز کردن جواهرات: این الکل برای تمیز کردن جواهرات بدون آسیب به آنها مناسب است.
خطرات و عوارض ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل با وجود کاربردهای گسترده، در صورت استفاده نادرست می‌تواند خطراتی ایجاد کند. تماس مستقیم با پوست ممکن است باعث خشکی، تحریک یا حساسیت شود و بخار آن می‌تواند به مشکلات تنفسی و سرگیجه منجر شود. بلعیدن این ماده نیز بسیار خطرناک و سمی است. برای جلوگیری از این خطرات، استفاده در محیط‌های دارای تهویه مناسب، اجتناب از تماس مستقیم با پوست و چشم، و دور نگه‌داشتن آن از دسترس کودکان و منابع آتش‌زا ضروری است. همچنین توصیه می‌شود هنگام کار با ایزوپروپیل الکل از دستکش و ماسک استفاده کنید.
شرایط نگهداری ایزوپروپیل الکل (msds)
ایزوپروپیل الکل باید در شرایطی مناسب برای جلوگیری از خطرات احتمالی نگهداری شود. این ماده باید در محیطی خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید ذخیره شود تا از تجزیه یا کاهش کیفیت آن جلوگیری شود. همچنین، به دلیل خاصیت اشتعال‌پذیری بالا، نگهداری آن باید دور از منابع گرما، شعله، و جرقه انجام شود. ظروف ذخیره‌سازی باید محکم بسته و از جنس مقاوم در برابر مواد شیمیایی باشند. همچنین، برچسب‌گذاری صحیح ظروف و نگهداری در مکانی دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی از نکات ضروری است.
بخارهای ایزوپروپیل الکل سنگین‌تر از هوا هستند و قابلیت اشتعال آن در هوا بین ۲ تا ۱۲.۷ درصد متغیر است. به همین دلیل، لازم است این ماده را از منابع گرما و شعله‌های باز دور نگه داشت.
فرایندتولید ایزوپروپیل الکل
فرایند تولید ایزوپروپیل الکل (IPA) معمولاً از دو روش اصلی به دست می‌آید:
- فرایند هیدراته‌سازی پروپیلن: در این روش، پروپیلن (یک ماده نفتی) به وسیله واکنش با آب و در حضور کاتالیزور اسیدی، به ایزوپروپیل الکل تبدیل می‌شود. این روش بیشتر در مقیاس صنعتی برای تولید مقادیر زیاد ایزوپروپیل الکل استفاده می‌شود.
- فرایند هیدروژن‌زدایی ایزوپروپانول: در این فرایند، ایزوپروپانول (IPA) تحت شرایط خاصی به ایزوپروپیل الکل تبدیل می‌شود که معمولاً شامل استفاده از کاتالیزورهای فلزی است.
تفاوت ایزوپروپیل الکل با متانول
شاید با دیدن برخی از ویژگی‌های مشترک و وجود الکل در اسم ایزوپروپیل براتون سوال شده باشه که تفاوت این دو ماده شیمیایی در چیست؟ در ادامه در قالب یک جدول به بررسی تفاوت های این دو ماده شیمیایی خواهیم پرداخت.
| ویژگی | ایزوپروپیل الکل (IPA) | متانول (Methanol) |
|---|---|---|
| فرمول شیمیایی | C₃H₈O | CH₄O |
| سمیت | نسبتاً کمتر، اما مصرف خوراکی می‌تواند مسمومیت ایجاد کند. | بسیار سمی و حتی مقدار کم آن می‌تواند نابینایی یا مرگ ایجاد کند. |
| بو | ملایم و کمی شیرین | تند و شبیه به الکل ساده |
| کاربردها | ضدعفونی‌کننده‌ها، حلال در صنایع شیمیایی، خودروسازی | حلال صنعتی، سوخت، تولید فرمالدهید |
| نقطه جوش | 82°C | 65°C |
| قابلیت اشتعال | بسیار قابل اشتعال | بسیار قابل اشتعال با نقطه اشتعال پایین‌تر |
| کاربرد انسانی | برای ضدعفونی و استفاده بهداشتی ایمن‌تر است. | برای مصرف انسانی مناسب نیست و خطرناک است. |
بازار جهانی ایزوپروپیل الکل
بازار جهانی الکل ایزوپروپیلی (IPA) در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته و پیش‌بینی می‌شود ارزش آن تا سال 2030 به حدود 5.6 میلیارد دلار برسد. این رشد عمدتاً ناشی از تقاضای بالا در صنایع داروسازی، بهداشتی، آرایشی و حلال‌ها است. ایالات متحده، چین، و کره جنوبی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این ماده هستند و شرکت‌هایی مانند Dow Inc.، INEOS، lg و Mitsubishi Chemical نقش مهمی در تأمین بازار جهانی دارند. از سوی دیگر، چین و ایالات متحده به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان IPA به دلیل استفاده گسترده در تولید مواد ضدعفونی‌کننده و محصولات بهداشتی شناخته می‌شوند.
پیش‌بینی می‌شود نرخ رشد سالانه ترکیبی (CAGR) این بازار حدود 6.1% باشد و منطقه آسیا-اقیانوسیه به دلیل توسعه سریع صنایع شیمیایی و دارویی در کشورهایی نظیر چین و هند، بیشترین سهم را در این رشد داشته باشد. افزایش تقاضا برای مواد ضدعفونی‌کننده، به‌ویژه پس از پاندمی COVID-19، از عوامل اصلی رشد بازار تا سال 2030 است.
قیمت ایزوپروپیل الکل
قیمت الکل ایزوپروپیل (IPA) بر اساس درجه خلوص و گرید آن، مانند صنعتی، آزمایشگاهی یا دارویی، متفاوت است. عواملی مانند حجم خرید، کشور تولیدکننده، و تقاضای بازار نیز تأثیر قابل توجهی بر قیمت دارند. به‌عنوان مثال، الکل ایزوپروپیل با خلوص 99% که بیشتر در صنایع الکترونیکی و بهداشتی استفاده می‌شود، معمولاً گران‌تر از انواع با خلوص پایین‌تر است که در صنایع عمومی‌تر به‌کار می‌روند.
همچنین، نوسانات بازار جهانی مواد شیمیایی، هزینه‌های حمل‌ونقل، و قوانین وارداتی کشورها بر قیمت نهایی تأثیرگذار هستند. در برخی موارد، افزایش تقاضا به دلیل کاربردهای گسترده این ماده در تولید ضدعفونی‌کننده‌ها و داروها، به‌ویژه در دوران همه‌گیری، می‌تواند باعث افزایش قیمت شود.
خرید و فروش ایزوپروپیل الکل
یکی از دغدغه‌های اساسی فعالان حوزه مواد شیمیایی، خرید ایزوپروپیل الکل از منابعی معتبر، با سابقه و قابل اعتماد است. در این راستا، ما به عنوان یکی از مراجع تخصصی مواد شیمیایی در ایران، تلاش کرده‌ایم با معرفی بهترین تامین‌کنندگان ایزوپروپیل الکل، فرآیند خرید این محصول را برای شما آسان‌تر کنیم.
تامین‌کنندگان منتخب که در این بخش و بنر بالای صفحه معرفی شده‌اند، از کیفیت بالا و قیمت مناسب برخوردارند تا شما با اطمینان خاطر بتوانید خریدی موفق داشته باشید. هدف ما ایجاد پلی بین خریداران و فروشندگان است تا علاوه بر کاهش نگرانی‌ها، تجربه‌ای مطمئن و رضایت‌بخش از خرید ایزوپروپیل الکل را برای شما به ارمغان بیاوریم.
جمع بندی
در این مطلب، سعی کردیم تا شما را با ایزوپروپیل الکل و کاربردهای آن آشنا کنیم. این ماده شیمیایی، که در صنایع مختلفی مانند داروسازی، بهداشت، و تمیزکاری استفاده می‌شود، کاربردهای گسترده‌ای دارد. از ضدعفونی کردن و پاکسازی سطوح تا استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی، ایزوپروپیل الکل نقش مهمی در زندگی روزمره ما دارد. همچنین در مورد خرید ایزوپروپیل الکل، اعم از خرید عمده یا جزئی، اهمیت انتخاب یک فروشنده معتبر و مطمئن را توضیح دادیم و در آخر هم به پرتکرار ترین سوالاتی که از ما می‌پرسید پاسخ دادیم.
اگر هنوز سوالی دارید یا به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، خوشحال می‌شویم که در بخش کامنت‌ها سوالات خود را مطرح کنید. همکاران ما در بخش پشتیبانی آماده‌اند تا در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند و شما را در مسیر خریدی مطمئن و با کیفیت همراهی کنند.
ممنونم خیلی مطلب خوب و کاربردی نوشته بودین…
واقعاً دست مریزاد و دمتون گرم